Nedir bu Moda Hukuku?

0
shares
Share on Facebook
Share on Twitter
Share on LinkedIn
Pin to Pinterest
+
What's This?

Bu yazıyı şimdi spotify‘da dinleyebilirsiniz!

Hukuk deyince aklınıza hiç modanın da geldiği olmuş muydu? İlk duyunca herkesin şaşırdığı hatta bazen istemsizce ‘yargıladığı’ (modanın hukuku mu olurmuş?) çok yeni bir hukuk dalı olan Moda Hukukundan bahsediyorum.

Bir hukuk mezunu olarak karşıma ilk çıktığı zaman ben de aynı tepkileri verdim. Moda ve hukuk nasıl yan yana olur, olduğu zaman ne olur, ne ile ilgilenir bu moda hukuku şeklindeki sorularımın cevaplarını almak için Google’a başvurdum. Karşıma çıkan sonuçları okudukça ve bu alan ile ilgili bilgiler öğrenmeye başladıkça kendimi alamadığımı hatta biraz daha neymiş ne olmuş diye takip etmeye başladığım bu hem eğlenceli hem de öğretici Moda Hukukundan biraz size de bahsetmek istiyorum.

Moda hukuku aslında çoğumuzun da bildiği gibi Fikri Mülkiyet Hukuku başta olmak üzere, Sözleşmeler Hukuku, İş Hukuku, Rekabet Hukuku, Reklam Hukuku ve Uluslararası Ticaret Hukuku gibi pek çok hukuk dalını içinde barındıran geniş kapsamlı yeni bir hukuk dalı olarak kabul ediliyor.

Moda Hukuku çok yeni bir hukuk dalı olarak bugün hukuk dünyasında yer edinse de aslında tasarımcıların, moda evlerinin ve pek çok kendi markasını kurmaya çalışan yeni girişimcilerin en çok yardıma ihtiyaç duyduğu alanlardan birisi. Çünkü moda tasarım sektöründe bir ürünün ve hizmetin kavramsal tasarımından tüketiciye ulaşana kadar gerekli olan tüm faaliyetler zincirinin iyi kurgulanması ve yönetilmesi gerekmektedir. Başka bir deyişle moda hukuku bir tasarımcının sahip olduğu soyut bir tasarımın haklarını savunurken, büyük markaların imza niteliğinde olan tasarımlarını ve markalarına değer katan isim haklarını da savunmaktadır.

Sürekli Moda Hukukun hukuk dünyasında yeni olmasından bahsediyorum. Çünkü Moda Hukuku hayatımıza 2006 yılında New York’ta yer alan Fashion Institute of Techology’de ders olarak verilmeye başlanmış. 2008 yılında ise Fordham Üniversitesi’nin hukuk fakültesinde ders müfredatlarına alınmış ve 2010 yılında artık Fordham Üniversite bünyesinde Fashion Law Institute kurulmuş. Bizim ülkemizde ise Moda Hukukun temelleri 2012 yılında ilk ve hala tek olarak devamlılığını sürdüren ve Erdem Eren tarafından kurulmuş olan Moda Hukuku Enstitüsü sayesinde atılmış. Enstitü bugün Türkiye’de Moda Hukuku alanında kapsamlı bir eğitim veren ve bu alınan eğitimler sonucunda öğrencilerine yurtdışında staj imkanı sağlayan bir kurum olarak günümüzde de devamlılığını sürdürmektedir.

Tabi ki hep böyle sıkıcı ve teorik olarak Moda Hukukunu anlatmaya devam etmeyeceğim. Bu alanda takip etmesi en zevkli ve en eğlenceli olan kısım ismini bildiğimiz dev markaların açmış olduğu veya kendilerine açılmış olan davalarda verdikleri hukuk savaşları.

Christian Louboutin, 2011 yılında YSL markasına kendi tasarladığı kırmızı tabanlı ayakkabıları satarak haksız kazanç elde ettiğini ileri sürerek dava açtı. New York’ta görülen mahkemede ‘renkler tek bir modacının tekelinde olamaz’ kararı çıktı.

Ancak Louboutin, bunun üzerine davayı temyiz mahkemesine taşıdı, kullandığı kırmızı taban tasarımının tescilini 2008 yılında yaptırdığını savundu. Temyiz mahkemesi verilen karar sonucunda Louboutin, YSL’nin satışlarını düşürdüğü gerekçesiyle 1 milyon dolarlık tazminat kazandığı ve kullandığı kırmızı tabanın bir marka imzası olduğunu kabul etmiş oldu. Bunun üzerine o günden bugüne kadar Louboutin kırmızı taban kullanarak taklit ürün yapanlara karşı savaşını sürdürmekte.

Bir diğer dikkat çeken hukuk savaşı ise Apple ve İrlandalı yazılım firması Probendi ile olan dava. Probendi yazılım firması iwatch ismini marka olarak çok önceden tescillemiş ve marka hakkından doğan tüm hakları kendi bünyesinde saklı tutmuş.

Apple’ın Google Adwors reklamlarında Apple Watch için iwatch ismini kullanmasını ve bu isimden Apple Watch’a yönlendirme yapmasına sebep gösteren Probendi firması Apple’dan tam 97 milyon dolarlık tazminat istemektedir.  

Son olarak bahsetmek istediğim ve içlerinde en sevimli bulduğum başka bir hukuk savaşı ise Balmain ve Pawmain markaları arasında geçen bir dava. Köpekler için sokak giyim markası çıkaran Pawmain pets, ünlü markaların isimlerini kelime oyunlarıyla değiştirerek köpeklere özel tasarımlar yapıyor. Özellikle Instagram’da kısa zamanda yükselen marka ‘Pawlenciaga, Pawmain’ gibi kelimelerin marka tescilini almak üzere Amerikan Patent ve Marka Ofisi’ne başvurdu.

Ancak Balenciaga söz konusu şirketin ‘Pawlenciaga’ isim tesciline itiraz etti ve bu kullanımın kendi markasıyla karışıklık yaratacağını aynı zamanda marka ismini sulandırmak olduğunu belirtti.

Daha fazla Fashionziner Podcast içeriği keşfetmek için spotify sayfamızı ziyaret edin!


Damla TOMRUK

“ Fashionziner New Author ”


Bu yazıdaki referanslar:


Subscribe our YouTube Channel!

Follow us on Instagram!

Tüm medya mecralarımızı takip etmeyi unutmayınız. Share Now:

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir